Dyrektywa Powodziowa (Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim) to akt prawny Unii Europejskiej, którego celem jest ochrona ludzi, mienia i środowiska przed skutkami powodzi.
Dyrektywa wprowadza ramy prawne, które zobowiązują państwa członkowskie do kompleksowej oceny ryzyka powodziowego oraz do zarządzania nim w sposób systematyczny i zrównoważony. Przedmiotowy dokument nakłada na kraje UE obowiązek opracowywania wstępnych ocen ryzyka powodziowego, map zagrożeń oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym.
Skąd się wzięła Dyrektywa Powodziowa?
Dyrektywa 2007/60/WE powstała w odpowiedzi na rosnące zagrożenie powodziami w Europie, które w ciągu ostatnich dekad stały się coraz częstszym i bardziej niszczycielskim zjawiskiem. W ciągu lat poprzedzających ustanowienie Dyrektywy, Europa doświadczyła szeregu poważnych powodzi, które miały druzgocące skutki. Wskazać tutaj należy m.in. powódź na Dunaju w 2002 roku, która dotknęła wiele krajów środkowej Europy, oraz powódź w Alpach w 2005 roku. Te wydarzenia zwróciły uwagę na konieczność skoordynowanych działań i lepszego zarządzania ryzykiem powodziowym na poziomie transgranicznym.
Cele i założenia Dyrektywy Powodziowej
Celem Dyrektywy Powodziowej jest ograniczenie ryzyka powodziowego poprzez promowanie zintegrowanego zarządzania wodami, uwzględniającego aspekty ochrony ludności, środowiska, dziedzictwa kulturowego i gospodarki. Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek identyfikacji obszarów narażonych na powodzie, oceny potencjalnych skutków powodzi oraz wdrażania działań mających na celu zmniejszenie tego ryzyka.
Podstawowe wymagania Dyrektywy Powodziowej
Główne wymagania Dyrektywy obejmują kilka kluczowych elementów, które państwa członkowskie są zobowiązane wdrożyć. To:
- wstępna ocena ryzyka powodziowego,
- mapy zagrożeń powodziowych i mapy ryzyka powodziowego,
- plany zarządzania ryzykiem powodziowym.
Wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP)
WOPR ma na celu:
- Identyfikację obszarów narażonych na ryzyko powodziowe, w tym tych, które mogą doświadczyć powodzi rzadkich, ale o dużych skutkach.
- Ocenę potencjalnych negatywnych skutków powodzi, zarówno dla życia i zdrowia ludzi, jak i dla środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej.
- Uwzględnienie wpływu zmian klimatycznych na ryzyko powodziowe w danym obszarze.
Mapy zagrożeń powodziowych i mapy ryzyka powodziowego
Po przeprowadzeniu WORP, państwa członkowskie są zobowiązane do sporządzenia map zagrożeń powodziowych i map ryzyka powodziowego. Pierwsze przedstawiają potencjalny zasięg powodzi w zależności od różnych scenariuszy, takich jak powodzie o dużym, średnim i małym prawdopodobieństwie wystąpienia. Obejmują one informacje o głębokościach wody, prędkości przepływu oraz poziomie wody w przypadku powodzi. Drugie zawierają dodatkowe informacje o potencjalnych skutkach powodzi, takich jak liczba osób zagrożonych, liczba obiektów budowlanych, infrastruktura krytyczna oraz potencjalne straty gospodarcze. Celem map ryzyka powodziowego jest określenie wielkości strat, jakie mogą wyniknąć z różnych scenariuszy powodziowych.
Plany zarządzania ryzykiem powodziowym
Zgodnie z przedmiotową Dyrektywą państwa członkowskie UE są zobowiązane od opracowania planów zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP). Plany te muszą obejmować:
- Działania mające na celu zapobieganie powstawaniu nowych ryzyk oraz zmniejszanie istniejących poprzez m.in. regulację użytkowania gruntów, budowę i modernizację infrastruktury hydrotechnicznej.
- Środki mające na celu przygotowanie społeczności i struktur na wypadek powodzi, w tym systemy ostrzegania, plany ewakuacyjne oraz programy edukacji publicznej.
- Działania dotyczące zarządzaniem sytuacją kryzysową podczas powodzi oraz procedury odbudowy po jej wystąpieniu.