Terminy wezbranie i powódź są często używane zamiennie, co prowadzi do szeregu nieporozumień, ponieważ między dyskutowanymi zjawiskami występują istotne różnice, które mają znaczący wpływ na planowanie, reagowanie i minimalizowanie szkód.
Mówiąc o wezbraniu i powodzi odnosimy się do dwóch zjawisk, które mogą wywołać poważne konsekwencje dla środowiska, gospodarki i życia codziennego ludzi. Czym różnią się od siebie te zjawiska? Jak chronić się przed ich skutkami?
Wezbranie a powódź w ujęciu definicyjnym
Wezbranie jest zjawiskiem charakteryzującym się szybkim i często niespodziewanym wzrostem poziomu wody w rzece lub strumieniu. Wezbrania są zazwyczaj krótkotrwałe i mogą być spowodowane przez intensywne opady deszczu, gwałtowne topnienie śniegu, lub inne zdarzenia, takie jak pęknięcie zapory. Kluczową cechą wezbrania jest jego przejściowy charakter – poziom wody szybko wzrasta, ale zazwyczaj równie szybko opada.
Z drugiej strony, powódź to zjawisko, w którym woda wylewa się poza swoje normalne koryto, zalewając przyległe tereny, które zwykle są suche. Powodzie mogą być spowodowane przez długotrwałe opady deszczu, które prowadzą do stopniowego wzrostu poziomu wody, przez przelanie się wód rzecznych po intensywnych opadach lub przez fale sztormowe popychające wodę na ląd. Powodzie charakteryzują się dłuższym czasem trwania i mogą prowadzić do znacznych zniszczeń na obszarach zalanych.
Różnice między wezbraniem a powodzią
Różnica między wezbraniem a powodzią leży nie tylko w przyczynach i dynamice zjawiska, ale także w skali i czasie trwania. Wezbranie ma zazwyczaj charakter lokalny i jest zjawiskiem krótkotrwałym, podczas gdy powódź może mieć daleko idące skutki dla znacznie większego obszaru i trwać przez dłuższy czas.
Świadomość powyższych różnic jest bardzo ważna dla właściwego planowania i reagowania na zagrożenia. Dla przykładu, systemy ostrzegania przed wezbraniem i powodzią muszą być zaprojektowane tak, aby uwzględniały różne czasowe ramy i skale obu zjawisk. Podobnie, strategie zarządzania ryzykiem i reagowania na kryzysy muszą być dostosowane do specyfiki wezbrań i powodzi.
Ochrona przed wezbraniem i powodzią
Strategie ochrony przed wezbraniem i powodzią muszą uwzględniać specyfikę każdego z tych zjawisk. Dotyczy to w szczególności zakresu ochrony czynnej, która w przypadku wezbrań powinna obejmować:
- systemy wczesnego ostrzegania,
- budowle hydrotechniczne pomagające w kontrolowaniu nagłych przypływów wody, umożliwiające ich stopniowe uwalnianie i zapobiegając gwałtownym wezbraniom,
- ochronę i przywracanie naturalnych obszarów zalewowych (tzw. zalewni).
Ochrona czynną przed powodzią powinna obejmować:
- unikanie budowy na obszarach zalewowych i stosowanie technik budowlanych odpornych na szkodliwe oddziaływanie wody,
- budowę wałów przeciwpowodziowych, zbiorników retencyjnych i innych elementów infrastruktury hydrotechnicznej,
- ochronę mokradeł, lasów i innych naturalnych ekosystemów, które działają jak naturalne bariery przeciwpowodziowe.
Ochrona bierna gospodarstw domowych i rolnych zarówno w przypadku wezbrań, jak i powodzi będzie się skupiała przede wszystkim na zabezpieczaniu mienia. W tym celu możemy skorzystać z tradycyjnych sposobów – worków z piaskiem i zapór z drewna – lub systemów modułowych, które są projektowane i konstruowane w taki sposób, aby zapewniać szybkość i łatwość montażu, przy jednoczesnym wysokim poziomie szczelności. Takie rozwiązania znajdziemy w ofercie FloodWarden.